سبحان ربي الأعلي و بحمده يعني: پاك و منزه است (از هر عيب و نقص) پروردگار بلند مقام و عالي مرتبه من و او را سپاس مي گويم. تسبيح (سبحان اللَّه گفتن) به معناي تنزيه و تقديس و پاكيزه دانستن خداوند از نقايص است، پس معناي سبحان اللَّه يعني خدا مبرّا و پاك است و از تمامي نقص‏ها (يعني خداوند نيازمند نيست،ظالم نيست،دروغگو نيست و نقائصي از اين قبيل، در حديث آمده است كه سبحان اللَّه پاكيزه دانستن خدا از هر بدي و زشتي است1. والحمدللَّه اثبات تمامي كمالات و زيبايي‏ها براي خدا است. معناي اين جمله آن است: 1. تسبيح مي كنم خدا را در حالي كه تسبيح من با حمد الهي همراه است. نه تنها خدا را از عيب‏ها و نقص‏ها مبرّا مي كنم، بلكه به همراه آن صفات جمال و تمامي زيبايي‏ها و ستايش‏ها را براي خدا مي دانم. 2. خدا را تسبيح مي كنم و به حمد او مشغولم. 3. معناي سوم اين است كه خدا را تسبيح مي كنم به واسطه تحميد؛ يعني با حمد و ستايش كردن، خدا را از عيب‏ها پاك و مبرّا مي دانم. از آياتي معناي سوم استفاده مي شود: "آنان كه عرش را حمل مي كنند و آنان كه اطراف آن هستند، به ستايش پروردگارشان تسبيح مي گويند" 2. "هيچ موجودي نيست جز آن كه او را به پاكي مي ستايد"3. "فرشتگان به ستايش پروردگارشان تسبيح مي گويند و براي زمينيان استغفار مي كنند"4. "پروردگارت را پيش از طلوع خورشيد و پيش از غروب آن به پاكي بستاي" 5. بنابراين، منظور از آيات مي تواند چنين باشد كه با حمد و ستايش كردن مي شود خدا را از عيوب منزه كرد، زيرا وقتي انسان صفات جمال و جلال الهي را اثبات مي كند، خود به خود صفات سلبي را نفي مي كند6. 1 . طريحي، فخر الدين، مجمع البحرين، كتابفروشي مرتضوي، تهران، 1375 ش، چاپ سوم، ج2، ص 369، ماده سبح 2 . غافر (40) آيه 7. 3 . اسرا (17) آيه 44. 4 . شوري (42) آيه 5. 5 . طه (20) آيه 130. 6 . حقي بروسوي اسماعيل، تفسير روح البيان ، دارالفكر، بيروت، ج 5، ص 444 . --------------- ------------------------------------------------------------ --------------- ------------------------------------------------------------